Het overhemd is een van de oudste kledingstukken die we vandaag nog steeds terugvinden in onze garderobe. Iedereen heeft minstens één basisstuk in zijn kledingkast hangen. En meestal blijkt dat het overhemd te zijn. Het wordt door zowel mannen als vrouwen op dagelijkse basis gedragen en past bij elke gelegenheid. Vroeger was dat anders en kon niet iedereen het shirt dragen. Wij vertellen je waarom!
Het overhemd bestaat al sinds de tijden van de Egyptenaren, maar werd pas belangrijk in de middeleeuwen. Het hemd werd toen vooral gedragen als onderkleding of nachtjapon. Het had geen kraag of manchetten, maar een simpele boord die kon worden dichtgeknoopt. Nadien werd het witte overhemd een statusmerk. Het was niet toebedeeld aan het gewone volk en behoorde enkel toe aan de elite. Het zorgde voor onderscheid tussen de sociale klassen.
We gaan hiervoor terug naar het Victoriaanse tijdperk. Het overhemd stond symbool voor rijkdom, soberheid en uniformiteit. Elk aspect moest een betekenis uitstralen, van kraag tot kleur. De witte kleur stond symboliek voor zuiverheid, puurheid en soberheid. Dat laatste was voor de mannen in die tijd erg belangrijk. Enkel de mensen die rijk waren en een goede job hadden, konden zich een overhemd veroorloven omdat het kledingstuk vaak gewassen moest worden, en daar had je geld voor nodig. Ook de kraag was van belang. Hoge kragen zorgden ervoor dat mensen met een neerwaartse blik niet op de elite kon neerkijken.
MOLENSTEENKRAAG
In de 16de eeuw maakten we kennis met de molensteenkraag. Hoe rijker men was, hoe groter de kraag werd. Een eeuw later krijgt het overhemd meer vorm. Het krijgt een lange achterkant en schouderstukken. Ook de knopen en de knooplijst, worden hier toegevoegd. Doorheen de 18de eeuw werd het hemd steeds wat vrouwelijker. Franjes werden toegevoegd langs de hoge hals. Ook wel bekend als jabot. Wat later wordt door Hannah Montague de afneembare kraag uitgevonden. Ze was het beu om altijd de overhemden van haar man te wassen en besloot de kraag eruit te knippen en enkel deze te wassen. Daarna zette ze deze weer aan de nek band. Vanaf 1840 wordt het overhemd niet enkel onder de gilets gedragen maar ook erboven. Ook de manchetten zien we hier voor het eerst.
De industrialisering was het startsein voor de rijke periode. De rijken dragen overhemden met omgeslagen vleugelkragen die zijn vastgezet met siersteentjes aan de voorkant en met knopen aan de achterkant. In het einde van de 19de eeuw, werd ook het poloshirt geïntroduceerd, dit werd enkel gedragen door spelers van een elitesport.
OOK VOOR VROUWEN
Ook de vrouwen gingen vaker een blouse dragen. De dames droegen het gecombineerd met een lange rok, hoge kragen en lange mouwen. Ook bij de vrouwen bleef het hemd voor de rest sober en wit. Pas rond het begin van de 20ste eeuw kreeg de blouse meerdere variaties en werd het mooier afgewerkt met rushes en kant. In 1910 kwam de Pouter pigeon blouse op de proppen lopen en werd deze razend populair. Het kledingstuk, vernoemd naar de kropduif, is met kant bewerkt vanaf de kraag tot aan de taille. Het zorgt ervoor dat de borst hoger lijkt te staan, net zoals bij een duif.
BACK TO BUSINESS
Vanaf 1920 wordt het overhemd zakelijker en ruilt men de afgeronde kraag in voor een puntkraag. Het hemd wordt gecombineerd met een stropdas, colbert of gilet en hoed. Na de tweede wereldoorlog doet in 1950 het hemd met korte mouwen zijn intrede. Men draagt het in combinatie met een stropdas. De populariteit van het gilet neemt af en voor het eerst verschijnt het borstzakje op de herenoverhemden. Door de oorlog en de industrialisatie werd de blouse ook gedragen door mannen en vrouwen uit lagere sociale klassen. De opvolger van de kropduif blouse werd de jumper blouse. Deze blouse werd overheen de rok of broek gedragen en kwam tot net onder de heup. Het werd afgewerkt met een matrozenkraag, sjaal en een riem om het middel.
Het hemd kreeg weer opnieuw een mannelijkere uitstraling in de jaren dertig. Hemden in verschillende stijlen, kwamen in de mode. Zo waren er hemden met korte mouwen, pofmouwen of met een kleinere ‘Peter Pan’ kraag. Ook werden ze opnieuw anders gedragen. De ene keer nauwsluitend aan het lichaam en de andere keer wijd uitlopend. Vandaag dragen zowel mannen als vrouwen een overhemd en is het een uniseks kledingstuk geworden. Je kan het dragen op een casual manier in je vrije tijd of heel chique voor een avondje uit. Maar een ding is zeker, het is een onmisbaar kledingstuk in onze garderobe geworden.